Τη μεγάλη ικανοποίησή του εκφράζει ο Δήμαρχος Αμαρουσίουγια την αναγνώριση επίσημα της συλλογής του Σπαθάρειου Μουσείου Θεάτρου Σκιών Δήμου Αμαρουσίου ως Νεότερο Μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.
Τα 465 αντικείμενα που συγκροτούν τη συλλογή του Σπαθάρειου Μουσείου αποτελούν μοναδικά και σπάνια τεκμήρια της ιστορίας του θεάτρου σκιών στην Ελλάδα, των ιστορικοπολιτικών και κοινωνικών συνθηκών της εκάστοτε εποχής δημιουργίας τους και των πρωταγωνιστών της, καθώς και της εξέχουσας συμβολής του Ευγένιου Σπαθάρη και του πατέρα του Σωτήρη Σπαθάρη, στην εξέλιξη και προβολή του Καραγκιόζη στη σύγχρονη Ελλάδα.
Τα αντικείμενα, εκθέματα της μόνιμης συλλογής του Σπαθάρειου Μουσείου αποτελούν δωρεά του Ευγένιου Σπαθάρη το 2003 προς το Δήμο Αμαρουσίου. Πρόκειται κυρίως για έργα του Ευγένιου, ενώ υπάρχουν και αρκετά παλαιότερα του πατέρα του, Σωτήρη, καθώς και αντικείμενα από το παγκόσμιο θέατρο σκιών.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε ότι ο Ευγένιος Σπαθάρης προσέφερε νέα διάσταση και “ζωή” στον Καραγκιόζη, καθώς εκσυγχρόνισε και εμψύχωσε το λαϊκό ήρωα μέσα από το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, τη μουσική, τη ζωγραφική και τον έκανε γνωστό σε όλον τον κόσμο.
Με το χαρακτηρισμό της συλλογής του Σπαθάρειου Μουσείου ως μνημείο, αναγνωρίζουμε την ιδιαίτερη καλλιτεχνική, ιστορική και λαογραφική αξία της συλλογής, ως τεκμήριο της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και τη σημαντική προσφορά του Ευγένιου Σπαθάρη με το έργο και τη δωρεά του στο να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορία του ελληνικού θεάτρου σκιών.
Ο Θεόδωρος Αμπατζόγλου δήλωσε:
Τα εκθέματα στο Μουσείο αφορούν σε όλη την πορεία του έργου του Ευγένιου Σπαθάρη, από τα πρώτα βήματά του μαζί με τον πατέρα του, τη δεκαετία του ‘30, έως και το τέλος της ζωής του, το 2009.
Η αναγνώρισή τους ως νεότερο μνημείο μας γεμίζει χαρά και ικανοποίηση, καθώς αποτελούν δημιούργημα της μακροχρόνιας και επίπονης προσπάθειας του δωρητή και δημιουργού της σε συνεργασία με το Δήμο Αμαρουσίου, αλλά και συνέχισης της προσπάθειας για την καταγραφή και τεκμηρίωση από τη διευθύντρια του Μουσείου, Μένια Σπαθάρη, κόρη του Ευγένιου.
Το Σπαθάρειο Μουσείο συνεχίζει να διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη διατήρηση της κληρονομιάς του ελληνικού θεάτρου σκιών. Ενισχύει την εξωστρέφειά του, μέσω του ετήσιου Φεστιβάλ Θεάτρου Σκιών, «Σπαθάρεια» και άλλων εκδηλώσεων, αλλά και των εκατοντάδων επισκέψεων που δέχεται, συμβάλλοντας στη διαφύλαξη και ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της χώρας μας.»
Η συλλογή περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:
Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει φιγούρες κατασκευασμένες από χαρτόνι, που αποτελούσε το βασικό υλικό κατασκευής τους στα πρώιμα στάδια του Καραγκιόζη στην Ελλάδα, αλλά και αργότερα. Συνολικά περιλαμβάνει 87 φιγούρες και σκηνικά, του Σωτήρη και Ευγένιου Σπαθάρη, κατασκευασμένα μεταξύ του 1930 και 1972. Μεταξύ αυτών και ο πρώτος «τηλεοπτικός» Καραγκιόζης που προβλήθηκε το 1966, πρώτη χρονιά λειτουργίας του Ελληνικού Πειραματικού Σταθμού Τηλεόρασης του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ).
Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει έργα από δέρμα -18 βασικές φιγούρες του Ευγένιου Σπαθάρη μεταξύ 1935-1980, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως μία απόπειρα παρουσίασης χρώματος στις φιγούρες μέσα από τον μπερντέ, αφού το υλικό αυτό είναι διαπερατό στο φως επιτρέποντας την προβολή έγχρωμων μορφών.
Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζονται έργα από ζελατίνη και πλαστικό που αντικαθιστούν το σκαλιστό χαρτόνι και το δέρμα. Την εισαγωγή της πρώτης μορφής ζελατίνης έφερε στην Ελλάδα από την Αμερική ο καραγκιοζοπαίχτης Θεοδωρόπουλος περίπου το 1923. Αργότερα αυτή αντικαταστάθηκε από το πλαστικό. Η επιλογή του νέου υλικού εξυπηρετεί και την προσαρμογή του Καραγκιόζη στις ανάγκες της τηλεοπτικής παρουσίασής του, αφού το 1979 το σύστημα έγχρωμης εικόνας SECAM άρχισε να μεταδίδεται και στην Ελλάδα. Τα περισσότερα θέματα σε αυτή την ενότητα προέρχονται από την ελληνική μυθολογία, ιστορία και πολιτική.
Η τελευταία ενότητα αφορά στα αντικείμενα που υπάρχουν στις βιτρίνες μέσα στις οποίες παρουσιάζονται διάφορα αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν ως ειδικά εφέ στις παραστάσεις, μουσικά όργανα, φιγούρες από ξένα θέατρα σκιών, βιβλία, βραβεία που απονεμήθηκαν στον Ευγένιο Σπαθάρη κ.ά.
Τους τοίχους του Μουσείου κοσμούν διαφημιστικές ρεκλάμες, σκηνικά και ζωγραφικά έργα.
