Βρισκόμαστε σε κλίμα δημοτικών εκλογών. Εκλογές που θα διεξαχθούν με διαφορετικούς κανόνες από αυτούς που ίσχυαν. Πόσο γνωρίζουμε το νέο σύστημα του «Κλεισθένη»;
Δείτε τις 10 βασικές αλλαγές που φέρνει ο νόμος «Κλεισθένη» στην τοπική αυτοδιοίκηση:
1. Εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής
Μια από τις βασικές αλλαγές που εισάγει ο «Κλεισθένης» στην αυτοδιοίκηση είναι η θεσμοθέτηση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής. Αυτό σημαίνει ότι η κατανομή του συνόλου των εδρών κάθε Δημοτικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) θα γίνει στους συνδυασμούς που συμμετείχαν στις δημοτικές εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον Α΄ γύρο, ενώ η κατανομή τυχόν αδιάθετων εδρών θα γίνει με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα τους. Σε περίπτωση που ένας συνδυασμός λάβει ποσοστό πάνω από το 50% κατά τον Α’ γύρο τότε θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία στο Δ.Σ. και δεν θα απαιτηθεί νέα διαδικασία για την εκλογή Δημάρχου. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει επαναληπτική διαδικασία, για την εκλογή μόνο του Δημάρχου, ανάμεσα στους επικεφαλής των δύο πρώτων συνδυασμών.
2. Πλήρης απελευθέρωση των δήμων στην επιβολή τελών.
Με τον νέο νόμο τα δημοτικά συμβούλια θα μπορούν να αποφασίσουν αύξηση δημοτικών τελών χώρις η απόφαση να περνά απο τον έλεγχο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
3. Ενισχύεται ο ρόλος του Δημάρχου.
Με τον «Κλεισθένη» με απόφαση του δημάρχου δρομολογούνται οι δαπάνες του ψηφισμένου προϋπολογισμού, οι οποίες μέχρι σήμερα εγκρίνονταν από την οικονομική επιτροπή. Επίσης ο έλεγχος της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Οικονομικής Επιτροπής περνάει στην απόλυτη δικαιοδοσία του δημάρχου καθώς τα μέλη τους ορίζονται πλέον απο τον ίδιο. Με τον προηγούμενο νόμο τα μέλη αυτών τον επιτροπών εκλέγονταν απο το δημοτικό συμβούλιο και μάλιστα με υποχρεωτική συμμετοχή της αντιπολίτευσης.
4. Αύξηση της ποσόστοσης της συμμετοχής γυναικών.
Η ποσόστοση των γυναικών ανεβαίνει απο το 30% στο 40%.
5. Τετραετής δημοτική θητεία
Με τον «Κλεισθένη» η διάρκεια της θητείας των δημοτικών αρχών επανέρχεται στα 4 έτη –αντί για τα 5 που προέβλεπε ο “Καλλικράτης” – με την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών να γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και τη θητεία αυτών να ολοκληρώνεται την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους. Εξαίρεση προβλέπεται για τις προσεχείς δημοτικές εκλογές – οπότε και έχουμε την πρώτη εφαρμογή του «Κλεισθένη» – όπου ο Α’ γύρος της εκλογικής διαδικασίας θα διεξαχθεί την Κυριακή 26 Μαΐου ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές, η δε εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών θα γίνει την 1η Σεπτεμβρίου 2019, με τη θητεία αυτών να διαρκεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2023.
6. Ορισμός αντιδημάρχων απ’ όλες τις δημοτικές παρατάξεις
Μια από τις «καινοτομίες» του «Κλεισθένη» αφορά τη δυνατότητα ορισμού αντιδημάρχων – όχι μόνο από την παράταξη του δημάρχου, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα – αλλά απ’ όλες τις δημοτικές παρατάξεις, με έγκριση του ορισμού από την πλειοψηφία των συμβούλων της παράταξης στην οποία ανήκει ο οριζόμενος αντιδήμαρχος. Επίσης, αναμορφώνεται ο αριθμός των αντιδημάρχων με βάση τον πληθυσμό κάθε Δήμου, ενώ προβλέπεται αύξηση του αριθμού των αντιδημάρχων σε Δήμους που προήλθαν από συνένωση, ανάλογα με τον αριθμό των Δημοτικών Ενοτήτων.
7. Ένταξη δημοτικών συμβούλων σ’ άλλη παράταξη απ’ αυτήν που εκλέχθηκαν
Σε αντίθεση με το ισχύον καθεστώς, ο «Κλεισθένης» παρέχει τη δυνατότητα σε δημοτικό σύμβουλο που ανεξαρτητοποιείται ή διαγράφεται από την παράταξη με την οποία εκλέχθηκε, να ενταχθεί σε άλλη παράταξη – με σχετική δήλωσή του προς το προεδρείο του Δ.Σ., η οποία υπογράφεται από το ίδιο και τα 2/3 τουλάχιστον των μελών της παράταξης στην οποία προσχωρεί, εφόσον αυτή έχει περισσότερα από 3 μέλη ή από όλα τα μέλη, εφ’ όσον αυτή έχει λιγότερα από 3 μέλη. Επιπλέον, θεσμοθετείται η δυνατότατα στις υπάρχουσες παρατάξεις να συνενώνονται και να δημιουργούν νέα παράταξη.
8. Αναδόμηση του θεσμικού πλαισίου εποπτείας των ΟΤΑ
Το πλαίσιο για την εποπτεία των ΟΤΑ αποτελεί ένα ακόμα πεδίο όπου με τον «Κλεισθένη» επέρχονται θεσμικές τροποποιήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν την απόσπαση της σχετικής αρμοδιότητας από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και την ανάθεσή της στις Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας ΟΤΑ – 7 στον αριθμό – οι οποίες θα υπάγονται απευθείας στον Υπουργό Εσωτερικών. Ταυτόχρονα ο ελεγκτής νομιμότητας – που προέβλεπε ο «Καλλικράτης» – αντικαθίσταται από τον Επόπτη ΟΤΑ και αναπροσδιορίζεται το είδος των συλλογικών αποφάσεων που θα υποβάλλονται σε υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας.
8. Διεύρυνση αριθμού Δήμων όπου συγκροτείται η Επιτροπή Διαβούλευσης
Σύμφωνα με τον «Κλεισθένη» η συγκρότηση της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης καθίσταται πλέον υποχρεωτική σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων – αντί των 10.000 κατοίκων που προέβλεπε ο «Καλλικράτης» – ενώ παράλληλα τροποποιούνται διατάξεις σχετικά με τη σύνθεσή της όσον αφορά τη συμμετοχή δημοτών, προστίθενται νέες αρμοδιότητες και ορίζεται ότι οι αποφάσεις της Επιτροπής εισάγονται υποχρεωτικά προς συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο μέσα σ’ ένα (1) μήνα από τη λήψη τους.
9. Διενέργεια δημοτικού δημοψηφίσματος
Μια από τις νεωτερικές ρυθμίσεις του «Κλεισθένη», είναι η δυνατότητα διενέργειας δημοτικού δημοψηφίσματος, αντικείμενο του οποίου δύναται να αποτελέσει κάθε θέμα, ακόμη και αν δεν υπάγεται στην αρμοδιότητα των ΟΤΑ, πλην ζητημάτων που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια, την εξωτερική ή μεταναστευτική πολιτική, την ερμηνεία και εφαρμογή διεθνών συνθηκών, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης και λατρείας, τη δημοσιονομική διαχείριση των ΟΤΑ, την επιβολή τελών και τη διοικητική διαίρεση της χώρας. Την πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος δικαιούται να αναλάβει το αρμόδιο Δημοτικό, μετά από απόφαση της πλειοψηφίας των 2/3 των μελών του, είτε μετά από αίτηση του 10% τουλάχιστον των εγγεγραμμένων εκλογέων του οικείου Δήμου.
10. Δημοτικός Διαμεσολαβητής
Με τον «Κλεισθένη» καθιερώνεται ο θεσμός του Δημοτικού Διαμεσολαβητή – ο οποίος επιλέγεται για 5ετή θητεία (με δυνατότητα ανανέωσης για 1 φορά) κατόπιν προκήρυξης του Δημάρχου. Ο νέος θεσμός – ο οποίος αντικαθιστά τον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης που είχε θεσμοθετηθεί με τον «Καλλικράτη» – έχει ως κύρια αποστολή την καταπολέμηση φαινομένων κακοδιοίκησης στους ΟΤΑ. Οι Δημοτικοί Διαμεσολαβητές ανέρχονται συνολικά σε 58 ανά τη χώρα.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι ο «Κλεισθένης» πρόκειται να μεταβάλλει σε σημαντικό βαθμό τη δεδομένη θεσμική πραγματικότητα σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, διαμορφώνοντας ένα τελείως διαφορετικό τοπίο – σε οργανωτικό, διοικητικό, λειτουργικό και επιχειρησιακό επίπεδο – σε σχέση με αυτό που σήμερα υφίσταται.
